Tổng giám đốc Việt Á khai đã hối lộ các quan chức như thế nào?

Chiều 3.1, sau khi đại diện viện kiểm sát công bố cáo trạng, hội đồng xét xử tiến hành thẩm vấn đối với các bị cáo trong vụ án liên quan đến Công ty Việt Á, Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số đơn vị liên quan.

Người đầu tiên được xét hỏi là Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á. Trước khi Việt trả lời, tòa yêu cầu cách ly các bị cáo Nguyễn Thanh Long; Nguyễn Huỳnh, cựu thư ký của ông Long; Nguyễn Văn Trịnh, cựu Trợ lý Phó thủ tướng; Trịnh Thanh Hùng, cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế, kỹ thuật (Bộ KH-CN).

TRẦN PHAN

Vì sao Việt Á được tham gia nghiên cứu kit test?

Khai trước tòa, Phan Quốc Việt cho biết, khoảng tháng 1.2020, bị cáo được ông Trịnh Thanh Hùng gọi điện, thuyết phục tham gia đề tài nghiên cứu kit test do Học viện Quân y chủ trì. Về lý do Công ty Việt Á được chọn, Việt nói thời điểm này công ty của mình là đơn vị duy nhất đủ điều kiện.

Theo phân công, Công ty Việt Á có nhiệm vụ phối hợp nghiên cứu, tối ưu và sản xuất thử nghiệm 20.000 kit test. Việt nhiều lần nhắc lại bối cảnh khi ấy rất cấp bách, yêu cầu đặt ra là trong vòng 1 tháng phải có kit test để phục vụ chống dịch Covid-19.

Hội đồng xét xử hỏi kit test là kết quả nghiên cứu của Học viện Quân y hay Công ty Việt Á? Việt cho hay, Học viện Quân y chuyển cho Công ty Việt Á một số tài liệu về quy trình, công ty dựa vào đây để tối ưu, phía học viện cũng đồng thời nghiên cứu.

Sau một thời gian, Công ty Việt Á nghiên cứu thành công quy trình sản xuất kit test. Việt yêu cầu mang bộ kit này ra Hà Nội để thử nghiệm song song với bộ kit do Học viện Quân y nghiên cứu. Kết quả cho thấy bộ kit của Công ty Việt Á tốt hơn, vì thế các bên thống nhất mang bộ kit này đến Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư kiểm nghiệm.

Có kết quả kiểm nghiệm, phía Công ty Việt Á làm hồ sơ xin cấp phép nhưng Bộ Y tế yêu cầu phải có nghiệm thu đề tài. Đây cũng chính là lý do Bộ KH-CN ra quyết định thành lập hội đồng nghiệm thu giai đoạn 1, dù trong kế hoạch không có nội dung này.

Tháng 3 rồi tháng 12.2020, Bộ Y tế lần lượt cấp phép tạm thời rồi cấp phép lưu hành cho bộ kit test của Công ty Việt Á. Công ty Việt Á sau đó sản xuất hơn 8,7 triệu kit test, bán cho các đơn vị y tế trên khắp cả nước, bị cáo buộc thu lợi bất chính hơn 1.235 tỉ đồng.

TRẦN PHAN

Phan Quốc Việt quen biết các quan chức như thế nào?

Một nội dung quan trọng được hội đồng xét xử dành thời gian xét hỏi đối với Phan Quốc Việt, đó là bị cáo quen biết với các cựu quan chức trong vụ án này như thế nào?

Trả lời tòa, Việt nhớ và khai khá chi tiết về hoàn cảnh gặp gỡ, làm quen với các cán bộ, lãnh đạo tại Bộ Y tế và Bộ KH-CN.

Với ông Trịnh Thanh Hùng, Việt cho hay quen từ khoảng năm 2013, khi Công ty Việt Á từng tham gia một đề tài nghiên cứu với Học viện Quân y. Sau đó, hai bên rất ít liên lạc, mãi đến năm 2020 thì ông Hùng liên hệ lại, bởi khi này dịch Covid-19 bùng phát.

Theo lời Việt, ông Hùng "rất trách nhiệm", có tác động đến Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư và một số cơ quan thuộc Bộ Y tế để giúp đỡ Công ty Việt Á trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu. Tuy nhiên, tác động cụ thể ra sao thì bị cáo không rõ.

Với các ông Nguyễn Thanh Long, Nguyễn Huỳnh và Nguyễn Văn Trịnh, Việt khai quen cả 3 người này vào khoảng năm 2016 - 2017, khi tham gia ủng hộ dự án về trạm y tế xã, phường ở TP.HCM.

Hai trường hợp khác là ông Chu Ngọc Anh, cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN, và Phạm Công Tạc, cựu Thứ trưởng Bộ KH-CN, Việt cho biết quen lần lượt vào khoảng tháng 3.2020 và tại một lần cà phê buổi sáng với các thành viên nhóm nghiên cứu kit test Covid-19.

TRẦN PHAN

"Biết là hối lộ thì đã không chuyển khoản"

Hội đồng xét xử tiếp tục hỏi Phan Quốc Việt về việc có chi tiền cho các cựu quan chức hay không? Tổng giám đốc Công ty Việt Á thừa nhận như nội dung cáo trạng truy tố.

Theo đó, Việt đưa tiền cho ông Trịnh Thanh Hùng 2 lần, tổng cộng 350.000 USD. Lý do đưa tiền là Công ty Việt Á muốn chia sẻ sau khi được thanh toán tiền kit test, hơn thế trước đó ông Hùng cũng "rất trách nhiệm" trong việc hỗ trợ công ty, "3 - 4 giờ còn gọi điện hối thúc".

Với ông Nguyễn Văn Trịnh, Việt cũng đưa 2 lần với tổng số tiền 200.000 USD. Việt khẳng định trước khi đưa tiền, hai bên không thỏa thuận gì. Ông Trịnh đã nhiệt tình giúp đỡ công ty trong việc đẩy nhanh quá trình cấp phép kit test, vì thế công ty chia sẻ lại với "tinh thần Á Đông".

Đáng chú ý nhất, Việt khai đưa cho ông Nguyễn Huỳnh tổng cộng hơn 2,2 triệu USD và 4 tỉ đồng. Trong số này, hơn 2,2 triệu USD là Việt gửi cho ông Nguyễn Thanh Long.

Với số tiền đưa cho ông Huỳnh, Việt nói hai bên quen nhau từ trước, chơi rất thân, vì thế muốn chia sẻ với những khó khăn mà ông Huỳnh gặp phải. Còn với ông Long, việc đưa tiền nhằm "hỗ trợ trong một số công việc".

Thấy Việt khai vậy, hội đồng xét xử hỏi "hỗ trợ công việc" là như thế nào, phía ông Long yêu cầu hay Việt chủ động đưa? Tổng giám đốc Việt Á khai việc đưa tiền đều trên tinh thần chia sẻ. Trước một số lần đưa, ông Huỳnh thông báo "sếp có một số việc, cần em hỗ trợ" và không nói cụ thể là bao nhiêu tiền. Do thời điểm này công ty chưa có nguồn thu, Việt có đi vay tiền của bạn bè, đổi sang USD để chuyển cho phía ông Long.

Ngoài các trường hợp trên, Việt còn khai đưa cho ông Nguyễn Minh Tuấn, cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế), 300.000 USD; ông Nguyễn Nam Liên, cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế), 100.000 USD; ông Chu Ngọc Anh 200.000 USD; ông Phạm Công Tạc 50.000 USD.

Riêng tại các địa phương, Phan Quốc Việt khai có đưa cho ông Phạm Duy Tuyến, cựu Giám đốc CDC Hải Dương, 27 tỉ đồng. Lý do đưa tiền cũng là sự chia sẻ khi bị cáo "có rất nhiều kỷ niệm" chống dịch tại đây.

Tổng giám đốc Công ty Việt Á còn nói rằng, lúc đưa tiền chỉ nghĩ đây là sự chia sẻ lợi nhuận, không vi phạm pháp luật, nếu biết là sai thì bị cáo đã không chuyển tiền cho ông Tuyến bằng hình thức chuyển khoản.